Tết phương Nam

Lại một mùa xuân nữa về, lại một năm nữa đón Tết phương Nam.

Miền Nam là vùng đất của nắng vàng cây trái xanh tươi, khí hậu hiền hòa quanh năm, thich hợp cho sinh sống và làm ăn hơn các vùng miền khác. Nhưng riêng với Tết thì nắng-vàng chưa hẳn là một điều thú vị, hay ho mà ngược lại là một cản trở cho việc tâm thức con người trong phút giây lắng đọng hướng về nguồn cội.

Một trong những cản trở lớn nhất của Tết phương Nam có lẽ là tiết trời đã làm cho Tết không ...là Tết nữa. Trời năm nào cũng nắng, nắng chang chang, nắng không cho lòng người dịu lại để có dịp nhìn lại mình của một năm đã qua, nắng kéo con người ra khỏi cảm xúc ấm cúng, xum vầy đoàn tụ ngày xuân thay vào đó là xả hơi qua những những ly bia cuộc nhậu ồn nào huyên náo hay là giải thoát bằng những chuyến đi ngắn ngày nơi bãi biển hay vùng miệt vườn xum xuê cây trái. Đã vậy, nắng Tết phương Nam lại được phụ họa thêm bởi sắc vàng của hoa. Hoa mai, hoa cúc, vạn thọ, mai hoa đăng.. tất cả đều vàng, vàng chói trong nắng tràn vào mọi nhà mọi ngõ ngách phố phường. Không hiểu sao đã năng choi chang lại tô điểm thêm gam màu nóng mà không băng một màu nào khác cho dịu bớt đi. Ít hơn chút là màu đỏ của mào gà, của bông giấy. Các màu khác cũng có nhưng không đáng kể hoặc không ăn nhập gì vào Tết.

Nắng làm cho ẩm thực Tết phương Nam cung hết sức giản tiện. Có thể hình dung phương Bắc mùa hè ăn như thế nào thì Tết phương Nam ăn uống như vậy. Ngoài Bắc, bữa cơm ngày Tết được quen gọi là cỗ Tết. Là nơi để mọi người ngồi xích lại bên nhau trong giá lạnh thưởng thức mâm cỗ đủ đầy và cảm nhận không khí rất riêng có của Tết . Mâm cỗ Tết đa phần gồm những món chỉ xuất hiện vào dịp Tết, mà thường ngày ít khi làm hoặc không có thời gian làm. Thêm vào đó, các món ngày Tết rất hợp với tiết trời giá lạnh của phương Bắc vừa ăn vừa nhâm nhi chút rượu thì thật là ấm lòng và cảm thấy hết thi vị của đất trời buổi giao thời tiễn năm cũ đón năm mới. Nhưng ở phương Nam ngày Tết ăn bánh chưng chỉ là một cách gượng ép và níu Tết cho mình hơn là thực sự muốn ăn; hay uống chén rượu trong ngày Tết nắng nóng cũng là sự cả nể!?. Món ăn cũng không có chút gì đặc trưng và nổi trội. Nồi thịt kho hột vịt, món canh khổ qua nhồi thịt không hợp chút nào cho Tết. Nếu nói hợp với tiết trời thì tôi cho sáng tạo lớn nhất của người Nam về ẩm thực là việc sử dụng rau các loại vào ẩm thực. Phong phú và đa dạng cung như linh hoạt hơn rất nhiều so với người Bắc!

Mọi năm, mỗi độ Tết đến các hoạt động xã hội, truyền thông cũng nhiều chương trình đặc sắc, hấp dẫn hơn ngày thường. Năm nay thì lĩnh vực này rất chán. Không khí vào Xuân trong xã hội chùng xuống rất rõ rệt, chiều 30 Tết đi dọc đường vẫn đầy hoa và trái cây bày bán không người mua. Người đi săm Tết cũng không hào hứng. Những năm trước còn nhớ báo chí hay ti vi thường nêu các kỷ lúc cây mai hay gốc đào được mua với giá mấy tỷ; hay lương thưởng cuối năm mấy trăm triệu ... Năm nay không thấy các thông kê, đưa tin kiểu như vậy nữa thay vào đó là thông tin cập nhật tai nạn trên toan quốc. Ngày nào cũng trên dưới 50 người chết và bị thương. Một đất nước như vậy có là.... yên bình theo đúng nghĩa đen của từ này!!!?

Vấn biết mỗi vùng miền có một nét văn hóa riêng, việc so sánh là không thể. Đất nước mình lại trải dài nên khí hậu cũng các miền cũng khác nhau. Nhưng là người Bắc, đã thấm đẫm văn hóa Bắc từ nhỏ tôi không khỏi bâng khuâng mỗi độ Tết đến Xuân về. Có đón Tết phương Nam mới hiểu hết tấm lòng nhớ Bắc của nhà văn Vũ Bằng gửi gắm qua Thương Nhớ Mười Hai. Đó có lẽ là nỗi lòng chung của nhưng người con Bắc Việt đang tha hương sinh sống ở phương Nam.

Với tôi, miền Nam là vùng đất tuyệt vời cho cuộc sống sinh sôi, cái gì cũng thuận hơn miền Trung và miền Bắc chỉ riêng Tết thì chán. Chán đến không còn muốn nghĩ nó là Tết nữa, chán hơn bất cứ thiệt thòi khác của vùng miền so với mảnh đất hiền hòa xanh tươi này.

Tâm thế đón Tết này phải chăng nên nghe bài Xuân Này Con Không Về sẽ hợp hơn chăng!?